Tăng sắc tố sau viêm (PIH) có tự hết không? Điều trị ra sao?

Tăng sắc tố sau viêm cũng được xem là một dạng tăng sắc tố phổ biến. Nó thường xuất hiện sau mụn trứng cá hoặc sau khi da bị tổn thương bởi nhiều tác động khác. Tăng sắc tố da sau viêm có thể điều trị được nhưng cũng có thể tồn tại vĩnh viễn nếu như áp dụng sai phương pháp. Vậy cụ thể chứng tăng sắc tố này hình thành như thế nào và phải làm sao mới hết thì cùng chuyên gia Ngọc Dung làm rõ trong bài viết này nhé!

Bạn đang đọc: Tăng sắc tố sau viêm (PIH) có tự hết không? Điều trị ra sao?

PIH là gì? Tăng sắc tố sau viêm là gì?

Tăng sắc tố sau viêm (PIH – Postinflammatory hyperpigmentation) là tình trạng tăng sắc tố da thường xảy ra sau khi da bị viêm hoặc tổn thương mô. 

Cơ chế bệnh sinh của PIH được giải thích như sau:

Khi phản ứng viêm diễn ra, các chất trung gian gây viêm sẽ kích hoạt sự phì đại của tế bào melanocytes khiến chúng sản xuất nhiều melanin hơn bình thường. Điều này sẽ tạo ra sự lắng đọng melanin ở tế bào sừng và gây ra các vết thâm đen trên bề mặt.

Chứng viêm càng nghiêm trọng, các tế bào sừng sẽ bị phá vỡ càng nhanh, các melanosome sẽ bị đẩy vào sâu bên trong và giải phóng càng nhiều melanin. Các melanin sẽ ngưng tụ ở lớp hạ bì và gây ra sự đổi màu của da (thường là màu xanh xám). Hiện tượng tăng sắc tố này có thể kéo dài rất lâu và khó để trị dứt điểm hơn là việc tích tụ melanin ở tế bào sừng ban nãy.

Biểu hiện của tăng sắc tố sau viêm

Biểu hiện của chứng tăng sắc tố da sau viêm không khác mấy so với các loại rối loạn sắc tố khác. Nó thường có hình dạng phẳng và sẫm màu hơn so với các vùng da xung quanh.

PIH sẽ biểu hiện ra dưới dạng đốm hoặc mảng có mức độ phân bố tương thích với các vị trí viêm ban đầu. Mức độ phân bố hắc tố sẽ quyết định màu sắc của vùng da ấy như thế nào.

• Tăng sắc tố biểu bì: mảng màu nâu, nâu sẫm.
• Tăng sắc tố hạ bì: đốm/mảng màu xanh xám.

Nguyên nhân tăng sắc tố sau viêm

Tăng sắc tố da sau viêm là kết quả của vấn đề melanin được sản xuất quá mức hoặc sự phân bố sắc tố không đều sau khi bị viêm.

Theo các báo cáo, thì nguyên nhân dẫn đến những sự cố này xuất phát từ bên trong lẫn bên ngoài cơ thể. Cụ thể hơn chính là:

Nguyên nhân nội sinh:

• Mụn trứng cá 
• Bệnh vẩy nến
• Bệnh chàm
• Phát ban
• Dị ứng da
• Nhiễm trùng da
• Viêm da cơ địa

Nguyên nhân ngoại sinh:

• Do tác động từ các tia gây hại UVA, UVB và ánh sáng xanh
• Bỏng do nhiệt sinh
• Côn trùng cắn
• Da bị bào mòn do hóa chất
• Điều trị da sai cách
• Thói quen cạy mụn, nặn mụn
• Thói quen cạo râu, tẩy lông
• Sử dụng một số loại thuốc như kháng sinh, sốt rét, thuốc tránh thai khẩn cấp

Cách điều trị tăng sắc tố sau viêm hiệu quả

Tăng sắc tố da sau viêm có thể mờ đi theo thời gian, nhưng quá trình này có thể mất đến vài tuần, vài tháng hoặc vài năm. Thật may mắn là chúng ta có nhiều lựa chọn để điều trị tăng sắc tố da sau viêm, giúp làn da mau chóng phục hồi và mờ các vết thâm hiệu quả.

Điều trị tăng sắc tố da

Muốn điều trị tăng sắc tố sau viêm thành công, cần xác định đúng nguyên nhân gây viêm là một bước quan trọng. Dựa vào mức độ nông – sâu của các vết thâm mà chọn lựa phương pháp cho hợp lý. Dưới đây là các gợi ý hay từ chuyên gia mà bạn có thể tham khảo để thúc đẩy chữa lành vết thương sau viêm:

Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời:

Khi da bị tăng sắc tố sau viêm, điều đầu tiên bạn nên nghĩ đến chính là bảo vệ làn da khỏi ánh nắng mặt trời. Giai đoạn này nên sử dụng các dòng kem chống nắng phổ rộng vật lý có chứa các thành phần như titanium dioxide, zinc oxide, sắt oxide, magie silicat,… để da vừa được bảo vệ vừa ngăn ngừa phản ứng hóa học có thể xảy ra trên da.

Điều trị xâm lấn:

• Peel da hóa học: Phương pháp này sẽ phù hợp cho tình trạng tăng sắc tố ở lớp sừng. Các chất được sử dụng như axit glycolic, axit salicylic, axit mandelic,… sẽ cắt đứt liên kết sừng và thúc đẩy tái tạo tế bào mới thay thế vào. Cơ chế này sẽ giúp da sáng hơn, mờ các vết thâm mụn và cải thiện tình trạng da không đều màu.

• Lăn kim: Bằng cách sử dụng các đầu kim gắn trên con lăn để lướt đều trên da sẽ tạo ra những vết thương nhỏ ở lớp sừng. Quá trình này sẽ kích thích tế bào tự chữa lành, không chỉ làm mờ các hắc sắc tố mà còn cải thiện cấu trúc da và kích thích collagen cho săn chắc.

• Mài da vi điểm: Việc mài mòn da bằng thiết bị chuyên giúp sẽ giúp loại bỏ lớp sừng trên cùng, kích thích tái tạo lớp da mới, cải thiện tình trạng tăng sắc tố và giảm sự xuất hiện của các vết thâm

Cả 3 cách điều trị tăng sắc tố sau viêm trên đều sẽ tạo ra xâm lấn tối thiểu trên da, nên việc làm tổn thương và gây viêm da vẫn chiếm tỷ lệ lớn. Vì thế, để an toàn, bạn nên thực hiện các phương pháp này dưới sự giám sát của chuyên gia.

Điều trị không xâm lấn:

• Laser không xâm lấn: Hầu hết các công nghệ laser đều sử dụng năng lượng nhiệt để phá hủy các tế bào hắc tố chứa melanin để làm mờ các vết thâm trên da. Đồng thời, các năng lượng này sẽ chuyển thành nhiệt, kích thích sản xuất collagen để tăng liên kết tế bào da, tái tạo lại cấu trúc da khỏe mạnh và đều màu hơn.

• Ánh sáng xung: Công nghệ này thường dùng ánh sáng IPL để phá vỡ sắc tố melanin trong da để là mờ các vết sẫm màu và thúc đẩy tái tạo làn da mới. Các bước sóng có thể điều chỉnh linh hoạt tùy vào tình trạng tăng sắc tố sau viêm, do đó ánh sáng xung thích hợp để điều trị tăng sắc tố biểu bì và cả hạ bì.

• Kem bôi tại chỗ: Đây là một giải pháp trị tăng sắc tố sau viêm tại nhà dưới sự chỉ định của chuyên gia. Tùy vào tình trạng tăng sắc tố và độ nhạy cảm của da mà chuyên gia sẽ đưa ra thành phần phù hợp. Các thành phần phổ biến trong vấn đề này là: retinoid, axit azelaic, hydroquinone, niacinamide,…. Xem tiếp phần bên dưới để biết công dụng của các thành phần này trong điều trị tăng sắc tố sau viêm.

Tìm hiểu thêm: 25 + món ăn Miền Tây ngon nức tiếng, bạn nhất định phải thử

Điều trị các bệnh lý da

Tăng sắc tố sau viêm cũng sẽ đi kèm với nhiều bệnh lý như đã đề cập. Vì thế, để loại bỏ hắc sắc tố nhanh chóng bạn nên thực hiện:

• Điều trị các nguyên nhân gây viêm da như mụn trứng cá, mụn viêm, viêm da, nhiễm trùng da, bệnh chàm, bệnh vẩy nến,…
• Không tạo ra các tác động vật lý lên da, bao gồm nặn mụn, gãi/gỡ mài, chà xát lên da,…
• Không dùng các thuốc tăng sắc tố da cả bên ngoài lẫn bên trong.
• Chỉ chăm sóc da bằng các sản phẩm chứa các thành phần lành tính, nhẹ nhàng; tránh các hoạt chất hoạt tính mạnh có thể gây nhạy cảm cho da.
• Hạn chế sử dụng đồ trang điểm, các loại sản phẩm chăm sóc da kém chất lượng có chứa nhiều kim loại nặng, chất bảo quản, chất tạo màu hay hương liệu.

Sử dụng thuốc bôi trị tăng sắc tố sau viêm

Điều trị tăng sắc tố da sau viêm bằng các thành phần hoạt tính là một cách phổ biến và mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, để tránh gây hại cho da, bạn cần có sự chỉ định của bác sĩ da liễu.

Dưới đây là một số thành phần hoạt tính có hiệu quả điều trị tăng sắc tố da cao:

• Hydroquinone

Hydroquinone là một thành phần chính trong nhiều loại dược mỹ phẩm/ thuốc đặc trị có tác dụng làm mờ đốm đen và tăng sắc tố sau viêm. Nó có khả năng làm giảm mảng da tối màu do tác động của tia cực tím và các tình trạng nám da. 

Hydroquinone hoạt động bằng cách ức chế enzyme tyrosinase, ngăn chặn sản xuất melanin trên da. Mặc dù mang đến hiệu quả cao, nhưng việc sử dụng hydroquinone vẫn gặp phản hồi trái chiều do tính chất mạnh mẽ của nó.

• Axit azelaic

Axit azelaic là một dicarboxylic tự nhiên được tổng hợp từ một số loại lúa mì từ phòng thí nghiệm. Nó là một thành phần tẩy tế bào chết, diệt khuẩn và hạn chế viêm nhiễm do mụn gây ra. 

Trong điều trị tăng sắc tố do viêm, axit azelaic có tác dụng tiêu sừng, gián tiếp phá hủy các tế bào hắc tố và ức chế sản xuất melanin. Nó có thể khắc phục hiệu quả các vấn đề liên quan đến sắc tố nhưng với tốc độ chậm rãi. Vì thế, so với hydroquinone hay vitamin C thì axit azelaic là lựa chọn thay thế tuyệt vời cho làn da nhạy cảm.

• Axit Kojic

Bạn có thể thêm axit kojic vào thói quen chăm sóc da và liệu trình điều trị tăng sắc tố sau viêm. Tuy nó sẽ không giải quyết tận gốc nguyên nhân gây viêm và tăng sắc tố, nhưng có thể làm giảm tốc độ sản xuất melanin trong da. Khi lượng melanin ít được sinh ra sẽ làm giảm sự xuất hiện của các mảng da tối màu.

So hiệu quả, axit kojic không thắng được hydroquinone. Nhưng xét ở khía cạnh bền vững thì bạn có thể yên tâm dùng axit kojic trong thời gian dài mà không sợ làm hỏng hàng phòng thủ của da

• Axit mandelic

Axit mandelic có cấu trúc phân tử lớn nên nó sẽ được hấp thụ từ từ vào da. Do vậy mà nó không gây kích ứng da và làm trầm trọng chứng viêm. Đặc tính của axit mandelic là loại bỏ sắc tố dư thừa trên bề mặt da, đi sâu vào bên trong để ức chế enzyme tyrosinase kích hoạt quá trình sản xuất melanin. Vì vậy, axit mandelic được cho làn có khả năng làm sáng da, giảm viêm và giảm sự xuất hiện của sẹo mụn.

• Niacinamide

Niacinamide có thể cải thiện tình trạng rối loạn sắc tố da do tăng sinh melanin quá mức nhờ vào việc giảm sản xuất PGE2 ở tế bào sừng và ngăn cản sự di chuyển của các melanosome lên tế bào keratinocytes.

Đồng thời, niacinamide còn tham gia sửa chữa DNA, kích thích sản sinh nhiều collagen, ceramides để củng cố lại hàng rào bảo vệ da. Nó thúc đẩy quá trình hoạt động của tế bào để loại bỏ các tế bào bị tổn thương và hình thành tế bào mới, có sức sống hơn.

>>>>>Xem thêm: 100g Mít bao nhiêu calo? Ăn mít có tăng cân không?

Có rất nhiều cách giúp bạn làm giảm hắc số da sau viêm, tuy nhiên không phải cách nào cũng hiệu quả và phù hợp với bạn. Vậy làm thế nào để xóa đi những vết thâm cứng đầu này, hãy để lại thông tin theo FORM dưới đây. Đội ngũ chuyên gia tại Ngọc Dung sẽ giúp bạn kiểm tra tình trạng da, đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và phương pháp chữa trị tốt nhất dành cho bạn.